Kościół p.w. św. Michała Archanioła w Płońsku
Kościół p.w. św. Michała Archanioła w Płońsku |
Jest to gotycki murowany kościół zlokalizowany w pobliżu rynku miasta, zniszczony w wojnach szwedzkich połowy XVII i początek XVIII wieku. W ciągu XVIII wieku pozostawał w ruinie, której resztki rozebrano w latach 1819-25. Wzniesiony był dla Zakonu Karmelitów Trzewiczkowych, jednego z najpopularniejszych w owym czasie zakonów żebracznych. Była to pierwszego typu placówka na Mazowszu. W 1935 roku był gruntownie remontowany. Obecny kształt kościoła pochodzi z XVI wieku. We wnętrzu kościoła zwraca się uwagę neorenesansowy ołtarz główny z połowy XIX wieku. Ołtarze boczne są zachowane w stylu późnobarokowym.
Kościół p.w. św. Urbana w Baboszewie
Kościół p.w. św. Urbana w Baboszewie |
Parafia powstała prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII w.Już w 1254 r. istniała tu kaplica. Drugi kościół drewniany został zbudowany w latach 1575-1586 przez dziedzica Mikołaja Brzeskiego. Kościół był konsekrowany pod wezwaniem św. Urbana i Marii Magdaleny. Do kościoła przylegały dwie kaplice, jedna drewniana, druga murowana. W 1642 r. Stanisław Wojciech Brzeski, kanonik płocki, ufundował. w kościele altarię MB Częstochowskiej. Kościół spłonął w 1702 r. Trzeci kościół, także drewniany, przy którym była murowana kaplica, wybudował ks. Walenty Wyszkowski. W 1765 r. pożar strawił go całkowicie. Czwartą światynię budowała parafia w latach 1765-1767, przy znacznej pomocy kolatorów i staraniem ks. Józefa Rykaczewskiego. Konsekrował ją w 1774 r. bp Jan Dembowski. Remontowana była w 1859 i 1904 r., a w 1908 r. spłonęła.
Obecny, murowany, neogotycki kościół, wybudowano w latach 1909-1914 staraniem ks. Stanisława Sulińskiego, według projektu Stefana Szyllera. W1928 r. konsekrował go bp Antoni Julian Nowowiejski. W 1925 r. sprowadzono do kościoła obraz Matki Boskiej Częstochowskiej i umieszczono w głównym ołtarzu. W latach 1955-1956 wykonano polichromię wnętrza kościoła i sprawiono boczne ołtarze. Prace renowacyjne w kościele przeprowadzi. także ks. Jan Chmieliński.
Kościół p.w. św. Katarzyny w Dziektarzewie
Kościół p.w. św. Katarzyny w Dziektarzewie |
Parafia w Dziektarzwie powstała prawdopodobnie pod koniec XIV lub na początku XV w. Pierwsze zachowane informacje datuje się na 1450r.
Prawdopodobnie w drugiej połowie XV w. powstał murowany, jednonawowy Kościół, który w chwili obecnej został wpisany do rejestru zabytków. Kościół konsekrowano w 1598r. W połowie XVII w. w bocznej kaplicy została ufundowana przez A. Raciszewską alteria. Kaplica została jednak rozebrana w połowie XVIII w. W roku 1837 przeprowadzono gruntowny remont świątyni. Jest jednym z najstarszych i najbardziej malowniczych kościołów z okolicy.
Kościół p.w. św. Stanisława BM w Sarbiewie
Kościół p.w. św. Stanisława BM w Sarbiewie |
Parafia w Sarbiewie powstała najprawdopodobniej w drugiej połowie XIII lub na początku XIV w. Na podstawie dokumentów z przeprowadzonej w parafi wizytacji w 1597 r. dowiadujemy się, że w parafii istniał drewniany kościół, który był konsekrowany w 1522 r. W chwili obecnej w Sarbiwie znajduje się drewniany, zabytkowy kościółpochodzący prawdopodobnie z XVII w. W 1757r. światynia zoastała starannie wyremontowana dzięki staraniom stolnika wyszogrodzkiego Młockiego.
Kościół p.w. św. Leonarda w Chociszewie
Kościół p.w. św. Leonarda w Chociszewie |
Parafię w Chociszewie erygował 4 lutego 1452 r. bp Paweł Giżycki, z fundacji swego brata Wincentego, marszałka księcia Bolesława. Zbudowany w XVI w. kościół pod wezwanie Wniebowzięcia NMP oraz św. Erazma i Leonarda był świątynią konsekrowaną i przetrwał do początku XVIII w. Kolejny kościół został wzniesiony w 1740 r. z fundacji Władysława Łaźniewskiego, cześnika zakroczymskiego i przetrwał do 1830 r.
Obecny kościół został zbudowany w latach 1830-1835 z fundacji Szczepana Miszewskiego, remontowany i przebudowany w 1878 r. kosztem Józefata Zawidzkiego. Jest to budowla drewniana, orientowana, konstrukcji zrębowej z wieżą. Wyposażony jest w ołtarz główny późnorenesansowy z XVII w. sprowadzony z Włoch. W ołtarzu umieszczony jest obraz MB Częstochowskiej. Są także dwa ołtarze boczne. Remont kościoła przeprowadził ks. Stefan Kocot oraz jego następca ks. Zdzisław Ulatowski.
Kościół p.w. św. Pankracego w Guminie
Kościół p.w. św. Pankracego w Guminie |
Według tradycji kościół parafialny w Guminie zbudowano w 1248 r. z fundacji bpa płockiego Andrzeja i kapituły katedralnej płockiej. Po jego zniszczeniu w połowie XVI w. wybudowano nowy, murowany, który konsekrował w 1564 r. bp Jan Biliński. Prawdopodobnie świątynia w następnych latach była rozbudowywana lub uległa zniszczeniu, skoro z 1648 r. jest zachowana informacja o konsekracji świątyni dokonanej przez bpa Wojciecha Tolibowskiego. Podczas I wojny światowej w 1915 r. kościół spłonał. Po wojnie wybudowano nową świątynię, odremontowaną w latach 1955-1973. W latach 1989-1991 wybudowano plebanię. Do zabytków sztuki sakralnej znajdujących się w świątyni należą: kropielnica granitowa z XV-XVII w., kielich gładki z XVIII w. oraz ornaty z XVII i XVIII w.
Kościół p.w. Świętej Trójcy w Kucicach
Kościół p.w. Świętej Trójcy w Kucicach |
Parafia powstała prawdopodobnie pod koniec XIV w. z fundacji Jana z Kucic. Po raz pierwszy wzmiankują o niej źródła w drugiej połowie XV w. W 1598 r. wybudowano kościół pod wezwaniem Świętej Trójcy. Świątynia istniała zapewne wcześniej, ale brak wzmianek o jej istnieniu. Obecny kościół wybudowano w 1783 r. Gruntowny jego remont przeprowadzono po II wojnie światowej w latach 1960 i 1974. Wśród zabytków sztuki sakralnej na uwagę zasługują: ołtarz główny wczesnobarokowy z połowy XVII w., obraz koronacji Matki Bożej z XVII-XVIII w., ambona z początku XVII w., chrzcielnica późnorenesansowa z początku XVII w. oraz kropielnica granitowa z XV-XVI w.
Kościół p.w. św. Achacjusza w Skołatowie
Kościół p.w. św. Achacjusza w Skołatowie |
Jest to parafia sięgająca czasów Piastów powstała prawdopodobnie w XII w. z fundacji opatów klasztoru kanoników regularnych w Czerwińsku. Pierwotna świątynia uległa zniszczeniu, skoro w 1522 r. wybudowano nową. Kolejną świątynię, również drewnianą, wystawiono w 1875 r. z inicjatywy ks. L. Wolskiego. Konsekrował ją bp Henryk Kossowski. Niedługo funkcjonował ten kościół, gdyż w 1923 r. spłonął. Wkrótce potem rozpoczęto budowę nowej świątyni, obecnie istniejącej, którą konsekrował bp Leon Wetmański w 1936 r. Po II wojnie światowej w świątyni były prowadzone prace remontowe.
Kościół p.w. św. Ludwika w Jońcu
Kościół p.w. św. Ludwika w Jońcu |
W XII w. wieś Joniec była własnością biskupstwa płockiego. Według miejscowej tradycji poza wsią znajdowała się drewniana kaplica pod wezwaniem św. Małgorzaty, starsza od kościoła parafialnego, która przetrwała do XVII w. Parafia powstała prawdopodobnie w połowie XIV w., a pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1381 r. Z wizytacji odbytej w 1598 r. wiadomo, że drewniany kościół parafialny pod wezwaniem św. Mikołaja był konsekrowany, a z prawej strony miał kaplicę fundowaną przez rodzinę Kobylińskich i Pawła Popielskiego, archidiakona putuskiego. Świątynia spłonęła w 1705 r. Następny kościół wzniesiono w 1714 r. staraniem bpa Ludwika Załuskiego. Patronem kościoła był wtedy św. Ludwik, a konsekracji dokonał w 1741 r. sufragan płocki Marcin Załuski.
Obecny kościół zbudowany by. w 1784 r. z fundacji Michała Jerzego Poniatowskiego, biskupa płockiego. Konsekrował świątynię w 1792 r. bp Michał Mdzewski. Renowacje przechodzi. w 1862, 1887 oraz w 1899 r., kiedy to dobudowano zakrystię. Polichromię wykonał Władysław Drapiewski, a w 1971 r. odnowi. ją Edward Pluciński. W tym też roku wnętrze świątyni było gruntownie remontowane. Kościół wyposażony jest w ołtarz główny z obrazem św. Ludwika i MB Częstochowskiej oraz dwa ołtarze boczne. Na cmentarzu przykościelnym jest klasycystyczna murowana dzwonnica z 1784 r. W latach 1984-1997 kościół w Jońcu został odrestaurowany.
Kościół p.w. św. Zygmunta w Królewie
Kościół p.w. św. Zygmunta w Królewie |
Królewo wchodziło w skład uposażenia biskupów płockich. Parafia powstała prawdopodobnie w XIV w. Najstarsze zachowane wzmianki źródłowe o jej istnieniu pochodzą z 1417 r. W 1598 r. istniał drewniany kościół, o którym źródła informują, że był mały i stary. Obecną świątynię zbudowano w 1639 r. Konsekrował ją bp Wojciech Tolibowski, sufragan płocki. W 1927 r. ks. Leon Goszczycki wybudował obecnie istniejącą plebanię. W latach 1980-1985 przeprowadzono generalny remont kościoła. Spośród zabytków sztuki sakralnej na uwagę zasługują: figura Matki Bożej z Dzieciątkiem, gotycka z XVII w., dwa obrazy św. Zygmunta z XVIII w. oraz św. Rocha również z XVIII w.
Kościół p.w. św. Floriana w Krysku
Kościół p.w. św. Floriana w Krysku |
Parafia powstała prawdopodobnie w połowie XIII w., choć nie ma na to potwierdzenia w dokumentach pisanych. Kamień wmurowany w najstarszą część kościoła z wyrytą datą 1262 pozwala sądzić, że już wówczas istniał tu jakiś kościół, a być może była i parafia. Pierwsza wiadomość o kościele pochodzi z 1426 r. Murowany kościół wzniesiono w 1481 r. pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP i św. Floriana. Restaurowany był w 1850 i 1884 r. W latach 1906-1907, staraniem ks. Franciszka Jarnińskiego, kościół powiększono przedłużając nawę, dobudowując zakrystię i przekształcając wnętrze. W1967 r. polichromię w kościele wykonał Henryk Domurat. Gruntownej restauracji poddany był w 1971 r., wtedy też zmieniono pokrycie dachu zakładając blachę. Jest to budowla murowana z cegły z cechami neogotyku. Ołtarz główny jest neobarokowy z połowy XIX w. z barokowymi rzeźbami, z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, na zasuwie obraz św. Józefa. Boczne ołtarze poświęcone są św. Annie i św. Stanisławowi Kostce.
Kościół p.w. św. Anny w Nowym Mieście
Kościół p.w. św. Anny w Nowym Mieście |
Parafia p.w. Św Anny (początkowo p.w. Świętej Trójcy) została erygowana w 1388 roku przez biskupa płockiego Ścibora z Radzymina. Obecny kościół gotycki, który jest tu jedynym zabytkiem, został wzniesiony w końcu XIV wieku. Świątynia uległa wielu przebudowom. Kaplicę południową odbudowano w XVI wieku. Korpus kościoła został zniszczony w 1655 roku, następnie odnowiony. W czasie odnowy dokonano wielu zmian detali architektonicznych budowli, m.in. szczytów nawy, sklepień kaplicy, zakrystii i skarbca. W okresie następnych remontów przeprowadzonych w latach1888 - 1898 zmieniono wykroje okien i polichromię. Podobnych zmian dokonano w latach 1907 i 1916. w 1945 roku w wyniku działań wojennych, została częściowo zburzona wschodnia ściana prezbiterium oraz uszkodzone wnętrze. Obecnie kościół jest całkowicie odrestaurowany.
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Sochocinie
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Sochocinie |
Parafia powstała w drugiej połowie XIV w. Pierwsza zachowana wzmianka źródłowa o jej istnieniu pochodzi z 1450 r. Kolejny kościół został zbudowany w połowie XVII w. Konsekrował go bp Wojciech Tolibowski. Około połowy XIX w. świątynia spłonęła. Z inicjatywy ks. K. Romana w 1857 r. została wybudowana nowa, drewniana świątynia. Konsekrował ją w 1865 r. bp Wincenty Popiel. W 1908 r. ks. W. Chabowski rozpoczął budowę obecnego, murowanego kościoła. Prace ukończono w 1919 r. Konsekrował go bp Antoni Julian Nowowiejski. Po II wojnie światowej przeprowadzono prace remontowe. Dokonano wymiany ram okiennych, blachy na dachu świątyni a także wykonano polichromię w świątyni autorstwa Edwardy Kasperskiej-Przeorskiej.
Kościół p.w. św. Wojciecha w Raciążu
Kościół p.w. św. Wojciecha w Raciążu |
Parafia raciąska jest jedną z najstarszych parafii mazowieckich. Jej początki sięgają czasów tworzenia się Państwa Polskiego. Według niektórych źródeł w Raciążu w roku 997 zatrzymał się biskup Wojciech w czasie swojej wędrówki do Prus. Powstanie parafii wiąże się z założeniem w drugiej połowie XI wieku w Płocku biskupstwa misyjnego. Objęło ono swoją działalnością również gród w Raciążu, Pierwszym budynkiem parafialnym była drewniana - zbudowana na planie prostokąta - kaplica. Parafia mogła obejmować w tym czasie wyłącznie gród raciąski. W Archiwum Głównym Akt Dawnych znajduje się dokument stwierdzający, że parafię raciąską erygował biskup płocki Dobiesław Sówka z Gulczewa w 1373 roku. Wydzieloną ją z parafii drobińskiej. Wcześniej Raciąż był wyłącznie parafią grodową. Jedna z pierwszych wzmianek o parafii pochodzi z 1385 roku. Kolejnym zachowanym jest dokument z 1450 roku. Wymienia on kandydata na wakującą po rezygnacji Jakuba posadę w parafii Raciąż. Był nim Andrzej ze Zbyszyna, kapelan domu książęcego.
Kościół p.w. św. Małgorzaty w Gralewie
Kościół p.w. św. Małgorzaty w Gralewie |
Parafia powstała prawdopodobnie pod koniec XIII w., choć pierwsza wzmianka o kościele pochodzi dopiero z 1385 r., a od 1422 r. Gralewo należało do uposażenia kapituły katedralnej. Murowaną świątynię wzniesiono prawdopodobnie w XV w., a konsekrowano w 1598 r. Przebudowywana była w XVII i XVIII w., zaś poddana restauracji została w 1866 i 1891 r. Na skutek działań wojennych w 1915 r. kościół był częściowo spalony. W latach 1923-1928 staraniem ks. Witolda Grotowskiego dokonano gruntownej odbudowy świątyni według projektu architekta Włodzimierza Dubika. Konsekrował kościół 2 czerwca 1930 r. bp Leon Wetmański. Jest to budowla późnogotycka, orientowana, murowana, nawa trójprzęsłowa na planie prostokąta z węższym prezbiterium. W 1936 r. wykonano polichromię. Ołtarze i ambonę w latach 1934-1936 wykonał Ludwik Konarzewski, rzeźbiarz z Istebnej.
Kościół p.w. św. Stanisława Kostki w Smardzewie
Kościół p.w. św. Stanisława Kostki w Smardzewie |
Od drugiej połowy XVII w. Smardzewo stało się ważnym ośrodkiem kultu maryjnego. Niemal do końca XX w. należało do parafii w Sarbiewie. W 1680 r. kasztelan zakroczymski Adam Bieliński wystawił w Smardzewie kaplicę. Konsekrował ją bp Ludwik Załuski w 1711 r. W tej kaplicy umieszczono kopię obrazu Matki Bożej Bocheńskiej. Sprowadził ją do Smardzewa wojski ciechanowski i właściciel Gruduska Stefan Krasiński. W 1752 r. Teresa z Zielińskich Radzimińska, podkomorzyna ciechanowska ufundowała nowy kościół modrzewiowy, który konsekrował 8 listopada 1772 r. bp Jan Dembowski, sufragan kujawski. W 1915 r. światynię spalili wycofujący się Rosjanie. Obraz Matki Bożej został ocalony i wywieziony do Królewa. W 1930 r. staraniem proboszcza sarbiewskiego ks. Romualda Konopki, rozpoczęto budowę nowego, murowanego kościoła według projektu Jerzego Raczyńskiego i Juliusza Żukowskiego. Budowę ukończono przed II wojną światową. W czasie II wojny światowej cudowny obraz Matki Bożej przewieziono do Sarbiewa. Dnia 2 lutego 1980 r. bp Bogdan Sikorski erygował w Smardzewie parafię pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. Spośród zabytków sztuki sakralnej na uwagę zasługują: cudowny obraz Matki Bożej z XVII w., monstrancja – wotum bpa Załuskiego z 1711 r.
Kościół p.w. Zwiastowania NMP w Czerwińsku
Kościół p.w. Zwiastowania NMP w Czerwińsku |
Na podstawie zachowanej tradycji w drugiej połowie XI w. król Bolesław Śmiały wraz z biskupem Markiem ufundowali w Czerwińsku klasztor benedyktynów.Po objęciu rządów w diecezji płockiej przez biskupa Aleksandra, prawdopodobnie benedyktyni zostali usunięci z Czerwińska, a na ich miejsce sprowadzeni kanonicy regularni. Fundatorem i budowniczym kościoła był wspomniany biskup Aleksander, przy współudziale księcia Bolesława. Zakonnicy szybko pozyskali względy książąt: Kazimierza i jego syna Konrada I. To zaowocowało nowymi fundacjami.
Kanonicy regularni przebywali w Czerwińsku do 1819 r., kiedy zostali usunięci. Na ich miejsce przeniesiono norbertanki z Płocka. W 1923 r. bp Antoni Julian Nowowiejski powierzył kościół, klasztor i parafię Salezjanom, którzy dotąd prowadzą duszpasterstwo parafialne. W 1967 r. kościół został wyniesiony do godności bazyliki mniejszej, a 6 września 1970 r. odbyła się koronacja słynącego łaskami obrazu Matki Bożej.
Wśród zabytków na uwagę zasługuje bryła architektoniczna kościoła, jeden z najcenniejszych zabytków architektury romańskiejw Polsce, a także malowidła ścienne romańskie, gotyckie i renesansowe oraz ołtarz główny z ok. 1630 r.
Kościół p.w. św. Katarzyny w Dziektarzewie
Kościół p.w. św. Katarzyny w Dziektarzewie |
Parafia powstała pod koniec XIV lub na początku XV w. Pierwsza zachowana informacja źródłowa o jej istnieniu pochodzi z 1450 r. Obecny murowany, jednonawowy kościół powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XV w. Według informacji z 1598 r. był on konsekrowany. W połowie XVII w. z fundacji A. Rościszewskiej powstała altaria w bocznej kaplicy. Około połowy następnego wieku kaplicę rozebrano. W 1837 r. przeprowadzono gruntowny remont świątyni. Następny miał miejsce w latach 1972-1975. Dokonano wówczas niezbędnych napraw i zainstalowano ogrzewanie. Spośród zabytków sztuki sakralnej na uwagę zasługują: ołtarze z XVII i XVIII w., chrzcielnica z XVII w., ambona z XVIII w. oraz organy z 1892 r.
Kościół p.w. św. Jakuba Apostoła w Uniecku
Kościół p.w. św. Jakuba Apostoła w Uniecku |
Parafia Unieck powstała prawdopodobnie pod koniec XIII w., choć pierwsza wiadomość pochodzi dopiero z 1385 r. Trudno powiedzieć jak wyglądała i jak długo istniała pierwsza świątynia. Wzmiankowany w 1507 r. drewniany kościół pw. św. Jakuba Starszego był dość obszerny i posiadał pięć ołtarzy. W ołtarzu głównym
umieszczone były drewniane figury Matki Bożej i Apostołów, ołtarze boczne poświęcone były: św. Stanisławowi, św. Annie, św. Mikołajowi i Matce Bożej.
W1750 r. kasztelan sierpecki W. Wessel zbudował nowy kościół z trzema ołtarzami i dwiema wieżami na frontonie. Z poprzedniej świątyni zachował się łaskami słynący obraz Matki Boskiej. Wszystko to spłonęło w 1806 r. Przez kilkadziesiąt lat korzystano z niewielkiej drewnianej kaplicy, która uległa zniszczeniu w 1853 r.
Obecny drewniany kościół o charakterze klasycystycznym został zbudowany w 1871 r. przez ks. Ludwika Pajęckiego, konsekrowany przez bpa Henryka Kossowskiego w 1886 r. Uszkodzony był podczas działań wojennych w 1945 r. i 1950 r. Podczas pożaru. W latach 1989-1993 restaurował świątynię ks. Tadeusz Zając. W ołtarzu głównym kościoła umieszczony jest obraz MB Częstochowskiej z obrazem św. Jakuba na zasłonie, ołtarze boczne poświęcone są Chrystusowi Ukrzyżowanemu i Matce Bożej. Kościół wyposażony jest w 9-głosowe organy z końca XIX wieku.
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła w Radzyminie
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła w Radzyminie |
Parafia w Radzyminie powstała w drugiej połowie XIV w. (około 1390 r.), erygowana przez bpa Ścibora z Radzymina. Na miejscu dotychczasowego kościoła drewnianego wzniesiono w latach 1381-1390, z fundacji tegoż bpa Ścibora, kościół murowany z cegły pod wezwaniem św. Piotra i Pawła. Świątynia wzmiankowana była w latach 1448 i 1500 jako wymagająca naprawy. Obecny kościół został zbudowany w pierwszej połowie XVI w., zaś w latach 1763-1767 – jako bardzo zniszczony – uległ przebudowie, której dokonał właściciel Radzymina, Grzegorz Smoleński, kanonik płocki. Restaurowany był w latach 1865-1867 staraniem proboszcza ks. Stanisława Załęckiego, zaś w latach 1905-1908 został powiększony i przekształcony w stylu neobarokowym. Konsekracji w 1907 r. dokonał bp Apolinary Wnukowski. Po II wojnie światowej generalny remont przeprowadzono w latach 1956-1960. Jest to budowla orientowana, murowana z cegły, z nawą na planie prostokąta z węższym prezbiterium. Ołtarz główny jest neobarokowy z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, podobnie ołtarze boczne także neobarokowe z rzeźbami i obrazami. Renowację świątyni w ostatnich latach przeprowadzi. ks. Józef Różański.
Kościół p.w. św. Tekli w Naruszewie
Kościół p.w. św. Tekli w Naruszewie |
Parafia powstała prawdopodobnie w XIII w. Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1425 r., istniał tam wówczas drewniany kościół św. Tomasza. Wieś Naruszewo była własnością płockich norbertanek. Po pożarze kościoła w 1629 r. zbudowano nowy, drewniany pod wezwaniem Świętej Trójcy, który konsekrowano w 1645 r. Miał trzy ołtarze. W ołtarzu głównym był obraz Świętej Trójcy, w górze obraz św. Józefa; ołtarze boczne były poświęcone Matce Boskiej Częstochowskiej oraz drugi św. Annie i św. Tekli. Budowy obecnego, drewnianego kościoła z 1786 r., dokonał ks. Konstanty Wolicki, prałat kapituły płockiej, proboszcz norbertanek płockich. Budowla była restaurowana w latach 1904, 1928, 1961-1962. Kościół wyposażony jest w ołtarz główny manierystyczny z XVII w. z figura Matki Bożej, być może pochodzący z kościoła norbertanek w Płocku.
Kościół p.w. Opatrzności Bożej w Kamienicy
Kościół p.w. Opatrzności Bożej w Kamienicy |
Wieś Kamienica występuje w źródłach już w połowie XIII w. Parafia została założona prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV w., choć pierwsza wzmianka pochodzi dopiero z 1425 r. Wzmiankowany w źródłach z 1449 r. kościół w Kamienicy nosił wezwanie Dziesięciu Tysięcy Męczenników. W połowie XVI w. zbudowano kolejny, drewniany kościół, z dwiema bocznymi kaplicami, który konsekrował bp Andrzej Noskowski. Wnętrze świątyni było wyposażone w pięć ołtarzy. Następną budowlę wzniesiono w latach 1727-1730 z fundacji A. Strzałkowskiego, chorążego zakroczymskiego. Konsekrował ją 20 maja 1739 r. bp Marcin Załuski.
Kościół spalili Rosjanie w 1915 r. W 1916 r. pobudowano drewnianą kaplicę, która przez 29 lat służyła jako kościół parafialny. W 1935 r. ks. Stanisław Morawski przystąpił do budowy murowanego kościoła, według projektu architektów Leona Tarasiewicza i Leona Antoszewskiego. Fundamenty wytyczono wokół istniejącej kaplicy. Do 1939 r. wykonano stan surowy i przykryto budowlę dachem. Po wojnie wznowiono prace przy nowym kościele. Rozebrano też stojącą wewnątrz kaplicę. 2 września 1945 r. uroczyście poświęcono nowy kościół i zaczęto odprawiać w nim nabożeństwa. W latach 1946-1950 ks. Aleksander Praszyński przeprowadził prace wykończeniowe oraz wykonał własnoręcznie część polichromii. 17 maja 1950 r. konsekrował kościół bp Tadeusz Paweł Zakrzewski. Całość wnętrza kościoła zagospodarował obecny proboszcz ks. Jan Pikulski.
Kościół p.w. Świętej Trójcy w Krajkowie
Kościół p.w. Świętej Trójcy w Krajkowie |
Parafię w Krajkowie erygował bp Jakub z Korzkwi w 1401 r. z fundacji Mieczysława z Kossobud i Krajkowa, późniejszego starosty płockiego i podsędka oraz jego krewnych. Pierwsza świątynia była prawdopodobnie drewniana i dla niej tenże bp Jakub w 1418 r. uzyskał odpusty od papieża Marcina V. Obecny, orientowany, murowany kościół gotycki z prostokątną nawą i węższym prezbiterium zamkniętym prosto, zbudowany został zapewne w pierwszej połowie XVI wieku, konsekrowany w 1543 r. przez bpa Samuela Maciejowskiego. Kościół w 1777 r. strawił pożar. Odrestaurowano go w latach 1777-1779 staraniem kasztelanowej raciążskiej Marianny z Iwańskich Niszczyckiej. Kolejne prace architektoniczne prowadzono w latach 1878 i 1909, kiedy to dach pokryto blachą. W listopadzie 1936 r. kolejny pożar poważnie zniszczył kościół. Głównego remontu doczekał się dopiero po drugiej wojnie światowej. Wnętrze wyposażone jest w trzy ołtarze, główny – drewniany, sprawiony w 1954 r. oraz boczne: Serca Pana Jezusa, MB Częstochowskiej. Do cenniejszych zabytków należy rokokowa monstrancja, dwa barokowe kielichy oraz relikwiarz św. Kunegundy.
Część obecnej parafii Krajkowo należała dawniej do nieistniejącej już parafii Drozdowo, erygowanej w 1371 r. przez bpa Stanisława z Gulczewa z fundacji Michała i jego bratanka Jakuba z Drozdowa. Świątynia była kilkakrotnie naprawiana i przetrwała do 1777 r., kiedy to zniszczył ją pożar. Do parafii Drozdowo należały wsie: Drozdowo, Dramino, Draminek, Mosaki, Orzeszki, Pęsy, Świersk, Niedarzyn, Grochowalsk i Lachowiec. Po pożarze kościoła w 1777 r. parafia przestała istnieć, a należące do niej wsie dołączono do sąsiednich parafii: Krajkowa, Gralewa, Baboszewa i Raciąża. Około 1783 r. kolator Bromirski zbudował kaplicę, która jako filialna względem Krajkowa istniała do 1840 r.
Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Żukowie
Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Żukowie |
Parafia powstała być może w pierwszej połowie XIII w. z fundacji Lassoty, cześnika dworu księżnej Agafii, żony Konrada I. W 1247 r. Lassota podarował wieś wraz z kościołem biskupowi Piotrowi. Obecna, drewniana świątynia, została zapewne wzniesiona w 1785 r. z fundacji Krzysztofa Hilarego Szembeka, biskupa płockiego i konsekrowana w 1791 r. Restaurowana była w latach 1870-1908, kiedy proboszczem był ks. Sylwester Dawgiałło. Ostatni gruntowny remont przeprowadzono w 1974 r., z inicjatywy probosza ks. Antoniego Majkowskiego. W 1997 r., dzięki wysiłkowi ks. Tadeusza Buławskiego i parafian, została wybudowana nowa, murowana plebania wraz z budynkiem gospodarczym. Do ważniejszych zabytków sztuki sakralnej, które znajdują się w kościele należą: neobarokowe ołtarze z drugiej połowy XIX w., barokowa rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego z XVIII w. w ołtarzu głównym, rokokowa chrzcielnica w kształcie muszli z drugiej połowy XVIII w. oraz granitowe kropielnice z XV-XVI w.
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Kroczewie
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Kroczewie |
Parafia pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela powstała w początkach XIV w., choć pierwsza wzmianka o kościele pochodzi dopiero z 1424 r. W połowie XVI w. wzniesiono murowane prezbiterium z apsydą, zakrystią i kaplicą oraz drewnianą nawą. Z wizytacji z 1599 r. wiadomo, że kościół był konsekrowany i miał cztery ołtarze. Obiekt spłonął w 1705 r. Odbudował go w 1746 r. Jan Mikulski, podczaszy nowogrodzki, z ks. Maciejem Chmielewskim, proboszczem kroczewskim. Kościół wyposażony był w trzy ołarze: ołtarz wielki poświęcony św. Janowi Chrzcicielowi oraz dwa boczne: Matki Boskiej Bolesnej i św. Mikołaja.
Obecny trzynawowy, murowany kościół wzniósł w latach 1918-1921 ks. Paweł Chodkowski, według projektu architekta Hugona Kundera. Konsekracji dokonał 31 maja 1928 r. bp Leon Wetmański. W 1938 r. polichromię wykonał Władysław Drapiewski. Po wojnie świątynię restaurowali ks. Antoni Gawarecki i ks. Józef Gawlik.